Harrie Maas
‘Nog heel ver weg’. Dat hoor je maar al te vaak als het gaat over de Omgevingswet. Toch is achterover leunen een volstrekte verkeerde houding. Daar ga je namelijk pijn van krijgen! De implementatie van de Omgevingswet is voor elke gemeente een gigantische klus, zowel inhoudelijk als financieel. Daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen. Ter illustratie daarvan licht ik hier één aspect van de Omgevingsvisie uit, namelijk cultureel erfgoed. Dat is overigens slechts één van de tien elementen die vallen onder de Omgevingsvisie. Als dan ook nog bedacht wordt dat de Omgevingsvisie “slechts” één van de zes kerninstrumenten van de Omgevingswet is, dan kun je je een voorstelling maken van wat er allemaal op de gemeente afkomt en wat er allemaal gedaan moet worden!
Cultureel erfgoed en de omgevingsvisie
In de Omgevingsvisie legt de gemeente haar beleidsdoelen voor de kwaliteit van de fysieke leefomgeving vast, en ook hoe ze die beleidsdoelen wil bereiken. Zoals gezegd is cultureel erfgoed een van de tien elementen die meegenomen én meegewogen dienen te worden. Dat betekent dat de gemeente haar kernkwaliteiten op het gebied van cultureel erfgoed moet kennen. Dan rijst vervolgens de vraag: hoe bepaalt een gemeente die? En: wie ga je daar bij betrekken? Hoe organiseer je burgerparticipatie op dit gebied? Deze en nog diverse andere vragen spelen bij het opstellen van een gemeentelijke omgevingsvisie.
Gemeentelijk profiel
Cultuurhistorie geeft een gemeente letterlijk en figuurlijk kleur. Het is als het ware je eigen DNA; het geeft identiteit en bepaalt mede het imago van een stad, dorp of buurtschap. Alle reden om dus goed na te denken over hoe cultuurhistorie past in je gemeentelijk profiel, maar ook over wat je ambitieniveau is. Cultuurhistorie biedt namelijk kansen, bijvoorbeeld voor erfgoedtoerisme, en kan worden benut om de ruimtelijke kwaliteit te versterken.
Aan de slag
Het vastleggen van de cultuurhistorische kernkwaliteiten is een tijdrovende zaak. Daar is veel tijd mee gemoeid. In geval een gemeente beschikt over een cultuurhistorische waardenkaart, is er een goede basis. Maar is die cultuurhistorische waardenkaart ook officieel vastgesteld en is die geactualiseerd?
Bij dit alles is het belangrijk dat hierover goed wordt gecommuniceerd en dat burgers hun zegje kunnen doen. Hoezo dus tijd genoeg? Alleen al het opstellen van een omgevingsvisie vraagt om een actieve en tijdige gemeentelijke inzet. In het verlengde daarvan is het nodig om hiervoor ook budget vrij te maken, zodat de noodzakelijke acties daadwerkelijk in gang kunnen worden gezet. Desgewenst kan een gemeente altijd een beroep doen op de provinciale steunpunten monumentenzorg. Die adviseren en ondersteunen graag.
1 november 2017
