Op 9 november 2021 heeft de gemeente Scherpenzeel haar omgevingsvisie vastgesteld. De gemeente Scherpenzeel omvat het gelijknamige dorp, met de buurtschappen Ruwinkel en De Haar, en een deel van de buurtschap Moorst. Scherpenzeel heeft 10.269 inwoners (per 1 juli 2021) en ligt in de provincie Gelderland.
De omgevingsvisie
De visie bestaat alleen als interactieve website. Op de website is de kaart van Scherpenzeel te zien met daarop de vijf deelgebieden: noord, woongebieden, bedrijventerreinen, centrum en zuid. Elk gebied heeft zijn eigen kenmerken, functies, uitdagingen en ontwikkelmogelijkheden. Met een klik op de kaart wordt de informatie van het gebied zichtbaar en welke thema’s, waarden en ambities daar belangrijk zijn. Daarnaast is het ook mogelijk om direct naar een thema of ambitie te gaan. Alle beleidsthema’s die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving, zoals wonen, natuur, mobiliteit, gezondheid, worden beschreven. De doelen om dit te bereiken zijn vertaald in drie ambities: Groene en gezonde toekomst, Vitale en leefbare gemeente, en Ondernemend Scherpenzeel.
Op de website staan 12 thema’s vermeld: agrarische sector, infrastructuur en mobiliteit, milieu, energietransitie, recreatie en toerisme, gezondheid, voorzieningen, wonen, werk en ondernemen, groene omgeving, duurzaamheid en klimaat en openbare orde en veiligheid. Deze kunnen worden aangeklikt voor meer informatie. Naast ambities worden ook een aantal waarden benoemd die te maken hebben met de identiteit van de gemeente en met de cultuurhistorie. De waarden die centraal staan zijn: DNA van Scherpenzeel, Cultuurhistorie en landschap, en Water als inrichtingsprincipe
Het geheel aan thema’s, waarden en ambities vormen de kaders van de omgevingsvisie die belangrijk zijn voor nieuwe initiatieven en ontwikkelingen. De Toekomstvisie uit 2019 vormt, samen met de Structuurvisie uit 2013, een belangrijk vertrekpunt voor de Omgevingsvisie.
In opdracht van de gemeente heeft Antea Group de visie opgesteld.
Omgevingskwaliteit
Op dit moment is er een evenwicht tussen de ruimte voor groei van de agrarische bedrijven en de omgeving om in te wonen voor de bewoners. Agrarische bedrijven zijn belangrijk voor de economie van Scherpenzeel. De gemeente werkt met de gemeenten Rhenen, Wageningen, Ede, Barneveld, Nijkerk, Veenendaal en Renswoude samen in het regionaal samenwerkingsverband Regio Foodvalley. Als onderdeel van de Regio Foodvalley, een economische topregio op het gebied van AgriFood, is het een deel van het imago van Scherpenzeel.
In het buitengebied komen steeds grotere agrarische bedrijven en kleine bedrijven verdwijnen. Het behouden en versterken van het maatschappelijk draagvlak van de agrarische sector is een landelijke uitdaging die het nodig kan maken dat agrarische bedrijven meer aandacht gaan besteden aan innovaties, zeker in samenhang met andere thema’s zoals Energietransitie en Duurzaamheid en klimaat.
Ingezet wordt op duurzame en natuurinclusieve landbouw, passend in het landschap. Bedrijven kunnen uitbreiden maar er wordt ook iets terug verwacht bijvoorbeeld op het gebied van dierenwelzijn, landschap of milieu. Als boeren stoppen en agrarische bedrijfslocaties vrijkomen, kunnen nieuwe functies worden gerealiseerd, zoals wonen, werken, recreatie of zorg. Hiermee wordt de ruimtelijke kwaliteit van het buitengebied versterkt.
Het landschap is uniek door haar groene landschappelijke karakter. Het wordt gekenmerkt door de groene kamers met houtwallen en lanen in het kampenlandschap. Er is een relatief harde grens tussen het bebouwd gebied en het landelijk gebied. Het landschap is van cultuurhistorische waarde, omdat het iets vertelt over de manier waarop voorgangers met het landschap omgingen. Deze waarde moet verder versterkt worden. Meerdere opgaven komen in het landschap samen, zo gaan klimaatadaptatie en ruimtelijke adaptatie hand in hand. Dat betekent dat de kern en het buitengebied zó moeten worden ingericht dat het landschap is voorbereid op het toekomstig klimaat. Scherpe keuzes moeten gemaakt worden bij schaarse ruimte.
De gemeente heeft de wens om in de woonwijken het groen te behouden zodat de leefbaarheid beschermd wordt. Op allerlei niveaus worden maatregelen bedacht om dit te bereiken. Er is steeds gezocht naar het combineren van de diverse opgaven. Meekoppelkansen combineren verschillende opgaven, zoals het meenemen van klimaatadaptatie in het ontwerp van nieuwbouw of in de (ruimtelijke) veranderingen die de energietransitie met zich meebrengt. Op het gebied van klimaatadaptatie lopen er in Nederland twee grote beleidsprogramma’s: de Nationale Adaptatiestrategie en het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie. Gemeenten, waaronder Scherpenzeel, waterschappen, provincies en het Rijk werken samen in het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie, dat onderdeel is van het Nationale Deltaprogramma. Doel is om in 2020 klimaatadaptatie te verankeren in beleid en in 2050 klimaatbestendig te zijn.
Participatie
De ontwerp Omgevingsvisie Scherpenzeel is tot stand gekomen na diverse gesprekken met en digitale input van bewoners, ondernemers, organisaties, verenigingen, (samenwerkings)partners, ambtenaren, bestuurders en raadsleden. In verband met de maatregelen rondom het coronavirus is het participatietraject digitaal verder gegaan. In de ontwerp Omgevingsvisie zijn alle opbrengsten uit de participatie, de belangrijkste opgaven uit beleid en visies en de keuzes van de gemeenteraad samengebracht in de omgevingsvisie.
Laatst bijgewerkt: 10 februari 2022
