De gemeente Hellendoorn behoorde bij de eerste gemeenten die een omgevingsvisie hebben vastgesteld, en wel op 20 februari 2014. De gemeente telt 35.916 inwoners (1 januari 2020), verdeeld over Daarle, Daarlerveen, Haarle, Hellendoorn en Nijverdal, waarbij Nijverdal de grootste plaats is. De gemeente ligt in de provincie Overijssel, en is vooral bekend vanwege het gelijknamige avonturenpark.
De omgevingsvisie
Met de Omgevingsvisie Hellendoorn, Natuurlijk Avontuurlijk koos de gemeente Hellendoorn een van de eerste gemeenten voor het opstellen van een structuurvisie in de geest van de Omgevingswet. BügelHajema Adviseurs was als extern adviseur betrokken bij het opstellen ervan.
Met haar omgevingsvisie wil de gemeente haar inwoners informeren en inspireren, en hen een beeld geven van de nieuwe weg die de gemeente is ingeslagen. De visie heeft ook tot doel de medewerkers van de gemeente in te lichten over de andere manier van omgang met ruimtelijke initiatieven. Daarbij staat niet de vraag ‘voldoet deze ontwikkeling aan het beleid?’ staat centraal, maar veel meer ‘hoe kan deze ontwikkeling gestimuleerd worden, waarbij versterking van de identiteit centraal staat?’. De gemeente voorziet dat de rol die hierbij past, faciliterend zal zijn.
Omgevingskwaliteit
In de visie wordt een sterke relatie gelegd tussen kwaliteit en identiteit. Daarbij gaat identiteit in hoofdzaak over de vraag hoe de gemeente Hellendoorn zichzelf ervaart.
Er worden twee vragen gesteld om de identiteit te bepalen: ‘wat vinden we als gemeente belangrijk om te behouden?’en: ‘waar willen we naartoe?’. De visie beschrijft bestaande identiteitsdragers, en hoe deze versterkt kunnen worden. Uitgangspunt is kwaliteit in plaats van kwantiteit. De identiteit en de visie op de ontwikkelingen in de gebieden zijn met elkaar verweven. Identiteiten zijn onder andere: Avontuur in de natuur, Overweldigend natuurlijk, Beleef de Regge, Rond boeren en Sterke kernen.
De genoemde identiteiten zijn het voornaamste uitgangspunt voor nieuwe ontwikkelingen. Per deelgebied is met beelden aangegeven, wat volgens de gemeente in strijd dan wel in overeenstemming met de identiteit is. Bij het beeld is geen tekstuele uitleg gegeven over het waarom.
Participatie
De basisfilosofie in Hellendoorn is overheidsparticipatie. Daarbij participeert de overheid in initiatieven van inwoners, organisaties en burgerparticipatie, waarbij burgers invloed hebben op het overheidsbeleid.
Vooruitlopend op de omgevingsvisie heeft de gemeente in 2012 het ‘Inventarisatiedocument Structuurvisie, Hoofdlijnen van beleid in Hellendoorn’ opgesteld. Op de kernvragen die in dit document zijn gesteld, geeft de omgevingsvisie antwoord. Er is in de voorfase overleg gepleegd met onder meer ondernemers, belangenorganisaties en inwoners van de gemeente. Er zijn vier thematische workshops georganiseerd: buitengebied, leefbare kernen en identiteit, toerisme en het centrum van Nijverdal en de bedrijventerreinen. Daarna is een discussieavond met de gemeenteraad belegd.
Voor het ruimte geven aan initiatieven stelt de gemeente de methodiek van cocreatie voor. Dat houdt in, dat initiatiefnemers zelf aan de slag gaan. ter illustratie is een stappenplan in de visie opgenomen plus een voorbeeld.
Reactie uit de gemeente
Op 26 april 2016 schreef Thomas Walder, wethouder Ruimtelijke Ordening van Hellendoorn aan Architectuur Lokaal:
‘In de korte periode dat we nu werken met deze visie kan ik alleen maar vaststellen dat het geen papieren tijger is gebleven. Sterker nog: van de 10 aanbevelingen zijn we al heel ver met de uitwerking van meer van de helft van de punten. En daar ligt de toegevoegde waarde. Iedereen snapt welke kant we op willen. Er is veel draagvlak voor de gekozen koers (die vaak mede door hen zelf is bepaald) en nu deze duidelijk is, durven veel ondernemers het weer aan om te investeren. Niet dankzij een dik rapport, maar een goed doordachte compacte visie. Dus het blijkt: less is more.’
Lees hier de column van Thomas Walder
