Op 23 september 2019 heeft de gemeente Gennep haar omgevingsvisie vastgesteld. Gennep ligt in Limburg en bestaat uit de stad Gennep en de dorpen Heijen, Milsbeek, Ottersum en Ven-Zelderheide, naast de buurtschappen De Looi, Aaldonk, Zelder, Smele en Hekkens. Gennep heeft 16.921 inwoners (1 januari 2020).
De omgevingsvisie
De omgevingsvisie Samen maken we Gennep opent met een overzichtskaart van de ligging van de gemeente in Nederland. Daarop is in twee kleuren aangegeven welke plaatsen met auto of O.V. bereikbaar zijn binnen een half uur (oranje) of binnen een tot twee uur (bruin). De visie is opgesteld door een kernteam van de gemeente in samenwerking met BügelHajema Adviseurs.
Het opvallende beeld van de ooievaar is in de communicatie over het opstellen van de visie gebruikt, bij het participatieproces.
Omgevingskwaliteit
De gemeente Gennep ziet het behouden en versterken van een goed woon-, leef- en werkklimaat als belangrijke opgave. Zij beseft dat er geen kant en klare oplossingen zijn en spreekt van adaptatie: het ontwikkelen van een manier van besturen en samenwerken die de gemeente in staat stelt om goed met toekomstige uitdagingen om te kunnen gaan.
In de visie wordt geconstateerd dat er geen algemeen geldende definitie voor ruimtelijke kwaliteit is. Er wordt teruggegrepen op het integrale kwaliteitsbegrip van Vitruvius: Utilitas (doelmatigheid), Venustas (uiterlijk schoon) en Firmitas (duurzaamheid). De gemeente vertaalt dit in de visie in: herkomstwaarde = ontstaansgeschiedenis; belevingswaarde = diversiteit + identiteit + schoonheid; gebruikswaarde = doelmatigheid + functionele samenhang en toekomstwaarde = duurzaamheid + aanpasbaarheid + beheerbaarheid.
‘Karakteristiek en dynamiek in evenwicht’ ziet de gemeente als ruimtelijke kwaliteit. Maar dat gaat niet vanzelf; dat kost inspanning en zorg, want ‘zonder zorg verwatert ruimtelijke kwaliteit’.
De gemeente wil ook nieuwe ruimtelijke kwaliteiten creëren, liefst zoveel mogelijk samen met initiatiefnemers. Daarbij is belangrijk dat nieuwe ontwikkelingen bijdragen aan het algemeen belang. Gedacht wordt aan het mogelijk maken van projecten met een tekort vanuit winstgevende projecten. Hiertoe is de regeling Gemeentelijk Kwaliteitsmenu (GKM) ontwikkeld. Een hoofdstuk van de visie is gewijd aan doel en werking van dit kwaliteitsmenu. In een matrix is per type ontwikkeling een waardering opgenomen over de mate waarin ontwikkelingen in het buitengebied (bijvoorbeeld nieuwe landgoederen of uitbreiding van een bedrijventerrein) in dit (deel)gebied passen: positieve houding gemeente is groen, neutrale houding is blauw en negatief is oranje.
Participatie
De gemeente (gemeenteraad, College en ambtelijke organisatie) startte op 12 september 2017 met het traject van de omgevingsvisie en stelde vast hoe zij de visie wil maken. Samenwerking met de inwoners, ondernemers en (maatschappelijke) organisaties moest voorop staan. Deze belanghebbenden konden op de openbare ‘Avond van de omgevingsvisie’ hun inbreng geven. Behalve de gemeenteraad en de dorps- en wijkraden zijn ook woningbouwcorporaties, zorginstellingen, provincie, waterschap, land- en tuinbouworganisaties, natuurbescherming, de Veiligheidsregio en kunst- en cultuurorganisaties betrokken. Bij een themabijeenkomst voor genodigden konden de aanwezigen vanuit hun rol, kennis of belangstelling meepraten over de ‘koester- en verbeterpunten’ van Gennep. Ook intern belegde de gemeente bijeenkomsten waarden en acties uit te werken.
Uniek is het kunstig gemaakt ooievaarsnest waarmee drukbezochte plekken werden bezocht, zoals scholen, pleinen, verenigingen en evenementen.
Hiernaast heeft een cultuurcoach van de Stichting Doejemee alle basisscholen in Gennep bezocht en aan leerlingen is gevraagd om hun wensen en ideeën te verbeelden. Daarbij werd gebruik gemaakt van een eigen ‘ooievaarsnest’ waarin ideeën uitgebroed konden worden. Welke resultaten uit deze bijeenkomsten in de visie zijn overgenomen is daarin onvermeld gelaten.
De visie besteedt verder uitgebreid aandacht aan de participatiesamenleving. Gennep heeft in 2014 de beleidsaanpak Ontmoeten, Meedoen Ondersteunen (OMO) vastgelegd. De gemeente wil inwoners op een steeds vroeger moment in de beleidsontwikkeling ruimte geven om mee te denken en te doen. De rol van de gemeente hangt samen met het onderwerp; de ene keer reguleren, de andere keer regisseren, uitnodigen of stimuleren.
De gemeente hanteert het principe van uitnodigingsplanologie, omdat zij van mening is dat in de gemeenschap veel energie, creativiteit en daadkracht aanwezig is. Een van de speerpunten is om een transparante organisatie te worden met toegankelijke communicatie en een integrale aanpak. Aan dit speerpunt zijn vier acties verbonden, waaronder ‘verbetering aanbrengen in de afhandeling van initiatieven vanuit een “ja, mits”-houding’ en het opstellen van een leidraad voor burger- en overheidsparticipatie.
