Op 11 november 2021 heeft de gemeente IJsselstein de ‘Omgevingsvisie IJsselstein’ vastgesteld. IJsselstein ligt in de provincie Utrecht. De gemeente telt 33.684 inwoners (1 juli 2021). Binnen de gemeente IJsselstein bevinden zich geen andere kernen.
De omgevingsvisie
In de omgevingsvisie wordt de integrale koers uitgezet naar de toekomst, gericht op de fysieke leefomgeving. De gemeente heeft een inventarisatie en een analyse gemaakt van de huidige ruimtelijke situatie en het bestaande beleid. Die informatie staat in de ‘Atlas IJsselstein’, één van de intermezzo’s die tussen de hoofdstukken van de visie zijn opgenomen, en is de input geweest voor de omgevingsvisie.
De Atlas is opgebouwd aan de hand van thema’s en benoemt de identiteit en kernkwaliteiten van IJsselstein, haar unieke positie in de regio en de groeiende invloed van gezondheid, veiligheid en milieu op de fysieke leefomgeving.
De belangrijkste kwaliteiten, trends en ontwikkelingen worden geanalyseerd aan de hand van de volgende thema’s:
– Milieu, gezondheid & veiligheid
– Wonen
– Economie
– Groen en natuur
– Water en klimaat
– Energie en grondstoffen
– Sport en recreatie
– Kunst, cultuur en erfgoed
– Mobiliteit
Op basis van de informatie die in de Atlas is verzameld worden drie urgente opgaven geformuleerd: de woningbouwopgave, de verduurzaming van de energievoorziening en het borgen van de (cultuur)historische en landschappelijke kwaliteiten. Aan de hand van kaartmateriaal wordt zichtbaar gemaakt voor welke ontwikkelingen waar ruimte is. In zes deelgebieden wordt dit concreet uitgewerkt, waarbij wordt aangegeven waar bepaalde ontwikkelingen en verschillende opgaven spelen. Deze zijn gekoppeld aan de sectorale beleidsthema’s. Per gebied wordt stilgestaan bij de ambitiebepaling op het gebied van milieu, gezondheid en veiligheid.
De gemeente IJsselstein heeft in samenwerking met KuiperCompagnons de visie opgesteld.
In de Regionale Omgevingsagenda Lopikerwaard worden, naast de energietransitie, ook andere ruimtelijke opgaven beschreven, die spelen in IJsselstein en de Lopikerwaard. Samen met 14 gemeenten uit de regio Utrecht Zuidwest, de provincie Utrecht, Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden en Veiligheidsregio Utrecht is er tevens gewerkt aan een regionale adaptatiestrategie (RAS), die inmiddels is vastgesteld, en het regionale programma ‘gevolgbeperking overstromingen’. De woningbouwopgave vraagt om ruimte, daarom wordt er ook gekeken naar het buitengebied. Daarnaast liggen er ruimtelijke claims in verband met de klimaatadaptatie, de landbouw en de recreatie. De puzzel, die bepaalt in welk gebied welke prioriteit wordt gesteld, vindt zijn vertaling in diverse regionale (visie)documenten. Het gaat daarbij met name om de provinciale omgevingsvisie (POVI), het Integraal Ruimtelijk Perspectief (IRP), de Woondeal U16 en de Regionale Energie Strategie (RES) in U16 verband en de regionale omgevingsagenda in Lopikerwaard-verband. U16 is het samenwerkingsverband van 16 gemeenten. Deze gemeenten brengen de thema’s wonen, werken, mobiliteit, groen, landschap, water en energie samen in een integrale visie: het Integraal Ruimtelijk Perspectief (IRP). Hierin geeft de regio aan wat haar thematische en ruimtelijk programmatische opgaven zijn, welke hoofdrichtingen worden gekozen voor de toekomstige ontwikkeling van de regio en hoe al deze elementen samenhangen in een geïntegreerde visie en strategie. Samen met het Rijk en de Provincie hebben zij een Woondeal voor Utrecht gesloten, met als doel de woningbouwproductie te versnellen en de betaalbaarheid te vergroten en excessen aan te pakken.
Omgevingskwaliteit
Groen, natuur en recreatie zijn belangrijke thema’s binnen de gemeente. Sommige gebieden met een hoge ecologische waarde vallen binnen het Natuur Netwerk Nederland. Bij nieuwe ontwikkelingen wordt gekeken naar de bijdrage aan de versterking van de ruimtelijke kwaliteit. Daar wordt ook een gezonde leefomgeving onder verstaan, die uitgangspunt en inspiratie is voor ontwikkellocaties. De woningbouwopgave schuurt in sommige gevallen echter met het behoud van landschap en cultuurhistorie. Bij ontwikkelingen wordt dan ook gestreefd naar eventuele versterking van cultuurhistorische kwaliteiten elders. Er is sprake van ontwikkelruimte onder voorwaarde van een tegenprestatie in de vorm van een investering in kwaliteit.
De totale natuurwaarde in IJsselstein mag niet afnemen en wordt waar mogelijk versterkt. Bij ontwikkelingen moet ook het groene karakter in de stedelijke omgeving behouden worden. Vergroening van de stedelijke omgeving draagt bij aan de vermindering van hittestress, die met het oog op de klimaatverandering een grotere rol gaat spelen in de toekomst.
Naast deze formele natuurgebieden, dragen (recreatieve) groenstructuren in de stad en het agrarische gebied bij aan ecologische en recreatieve waarden. Gezocht wordt naar meervoudige ontwikkellocaties aan de stadsranden. Het doel hierbij is om landschappelijke kwaliteit te verbeteren en het open, groene karakter zo veel mogelijk te behouden. Een flexibele stadsrand waar een mix van functies mogelijk wordt gemaakt, met name gericht op recreatie, ecologie sport, evenementen en water, maar waar binnen bepaalde kaders ook beperkte ruimte is voor woningbouw en energie.
De gemeente heeft met de gemeenten Lopik, Montfoort, Oudewater, Woerden en het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden enkele algemene ruimtelijke uitgangspunten benoemd voor het grootschalig opwekken van duurzame elektriciteit in de regio. Op deze manier willen de gemeenten in de Lopikerwaard ervoor zorgen dat het landschap in de regio zo min mogelijk wordt belast. Het accommoderen van de energietransitie wordt immers gezien als een van de belangrijkste ‘ruimtevragers’ tot 2050. Bij nieuwe (stedelijke) ontwikkelingen weegt de ecologische en klimaatadaptieve kwaliteit van het groen zwaar mee.
Participatie
De omgevingsvisie is tot stand gekomen in overleg met de inwoners van IJsselstein en met een denktank, die bestond uit afgevaardigden van diverse ondernemers en maatschappelijke organisaties. Intern hebben een breed samengestelde stuurgroep en een projectgroep het proces begeleid en inhoudelijke input geleverd.
Laatst bijgewerkt: 17 maart 2022
